İşçilerde Yarım Çalışma (Analık/Evlat Edinme Sonrası) — 2025 Güncel Rehber

Kısa Tanım: Doğum sonrası analık izninin bitiminden itibaren, çocuğun bakımı ve yetiştirilmesi amacıyla kadın işçiye; evlat edinme hâlinde ise üç yaşını doldurmamış çocuk için kadın veya erkek işçiye, belirli sürelerle haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin verilebilir. Bu sürelerde gerekli şartlar sağlanıyorsa İŞKUR tarafından “yarım çalışma ödeneği” ödenir.

Dayanak: 4857 sayılı İş Kanunu m.74; 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu Ek m.5; “Analık İzni veya Ücretsiz İzin Sonrası Yapılacak Kısmi Süreli Çalışmalar Hakkında Yönetmelik”.

Kimler Yararlanabilir?

• Doğum hâlinde kadın işçi.
• Üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen kadın veya erkek işçi (çocuk fiilen teslim edilmiş olmalı).
• Çocuğun hayatta olması şarttır.
• İş sözleşmesi devam ediyor olmalı; fiilen yarım çalışılan günler için işveren ücret, diğer günler için İŞKUR ödeneği öder.

Süreler (Yarım Çalışma İzni ve Ödeneği)

Analık izninin (çoğul gebelikte uzatılmış) bitimini izleyen dönem için süreler aşağıdaki gibidir:

Not: Süreler haftalık çalışma süresinin yarısı kadar fiilî çalışma esasına göre uygulanır (ör. 45 saatlik işyerinde ~22,5 saat).

Yarım Çalışma Ödeneği (İŞKUR) Şartları

1. Doğum/evlat edinme tarihinden önceki son 3 yılda en az 600 gün işsizlik sigortası primi.
2. Analık izninin bitiminden sonra yarım çalışma döneminde fiilen haftalık sürenin yarısı kadar çalışma.
3.  Başvuru, yarım çalışmanın başladığı tarihten itibaren 30 gün içinde e-Devlet üzerinden yapılır (İŞKUR).
4. İşveren onaylı “Yarım Çalışma Belgesi” ve doğuma/evlat edinmeye ilişkin belgeler sunulur.

Ödenek Tutarı: Çalışılmayan her gün için günlük brüt asgari ücret kadar ödeme yapılır; bundan yalnız damga vergisi kesilir. Ödenek, çalışılan aya ilişkin olarak takip eden ay içinde ödenir.

Primler: Ödenek süresince genel sağlık sigortası ve uzun vadeli sigorta (emeklilik) primleri asgari ücret üzerinden İşsizlik Sigortası Fonu tarafından karşılanır.

Başvuru Adımları (Özet)

• Analık izni biter bitmez işverene yazılı dilekçe ile yarım çalışma talebinizi bildirin (başlangıç tarihi/günleri belirtin).
• İşverenle haftalık yarım çalışma gün ve saatlerinizi planlayın; bordroda fiilî çalışılan günler gösterilir.
• e-Devlet > İŞKUR > “Doğum ve Evlat Edinme Sonrası Yarım Çalışma Ödeneği Başvurusu” menüsünden 30 gün içinde başvurun.
• İşverenden “Yarım Çalışma Belgesi”ni (imzalı-kaşeli) alın ve sisteme yükleyin.
• Ödeme dönemlerini e-Devlet’ten takip edin; eksik belge/uyumsuzluk varsa İŞKUR uyarılarına göre düzeltin.

Önemli Notlar

• Yarım çalışma süresi içinde süt izni (günlük 1,5 saat) uygulanmaz; yarım çalışma bittikten sonra çocuk 1 yaşına kadar süt izni hakkı devam eder.
• Yarım çalışma izni sırasında yıllık izin ve resmi tatiller nasıl uygulanacaksa işyerindeki iç düzenlemelere göre bordroda gösterilir; ödenek yalnız fiilen çalışılmayan günler için verilir.
• Aynı dönem için hem 6 aya kadar ücretsiz izin hem de yarım çalışma birlikte kullanılamaz; tercih edilir veya sıralı uygulanır.
• İşçi başka bir işte çalışmaya başlarsa ödenek kesilir; iş sözleşmesi feshedilirse yarım çalışma sona erer.
• Yarım çalışma hakkı, analık izninin bitiminden hemen sonra ve kesintisiz kullanılmalıdır; geç başvuru, sürelerin kaçırılmasına yol açabilir.

Sık Sorulan Kısa Sorular

Soru: Babalar yarım çalışmadan yararlanabilir mi?
Yanıt: Evlat edinmede (3 yaşını doldurmamış çocuk) kadın veya erkek işçi yararlanabilir. Doğum hâlinde yarım çalışma hakkı annededir.

Soru: Ödenek kaç gün için ödenir?
Yanıt: İzin sürenizin yarısı kadar (en çok 30/60/90 gün; çoğul doğumda +15, engelli doğumda 180 gün) çalışılmayan gün için.

Soru: Ödenek miktarı sabit midir?
Yanıt: Günlük brüt asgari ücret esas alınır; mevzuat yıllık asgari ücrete göre kendiliğinden güncellenir.

Soru: Kısmi süreli (part-time) çalışma ile farkı nedir?
Yanıt: Yarım çalışma süreli ve doğuma/evlat edinmeye bağlı ücretsiz izin + ödenek modelidir. Kısmi süreli çalışma ise talep üzerine çocuğun ilkokula başlayacağı döneme kadar devam edebilen ayrı bir rejimdir.