Trafik Sigortasından Değer Kaybı Şartları ve Sigorta Tahkime ve Adli yargıya başvuru yapılması

Zorunlu Trafik Sigortası (ZMSS) Kapsamında Değer Kaybı — Uygulama ve Usul

Trafik kazası sonrası aracın ikinci el değerindeki düşüş (değer kaybı), kusurlu aracın ZMSS poliçesi kapsamında ‘maddi zararlar teminatı’ içinde talep edilebilir. Başvuru önce sigorta şirketine yapılır; şirket 15 gün içinde cevap vermez ya da eksik/olumsuz cevap verirse dava veya Sigorta Tahkim Komisyonu yolu açıktır. Zamanaşımı, zararı ve sorumluyu öğrenmeden itibaren 2 yıl; her hâlükârda kaza tarihinden itibaren 10 yıldır (suç teşkil eden fiillerde daha uzun ceza zamanaşımı uygulanır).

1) Değer Kaybı Nedir? Hukukî Dayanak

Değer kaybı; onarım görse dahi kaza sonrası aracın ikinci el piyasa değerindeki düşüştür. 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu kapsamında düzenlenen ZMSS’nin ‘maddi zararlar teminatı’na dâhildir.

2) Kimlerden Talep Edilir?

Talep, kusurlu aracın işleteni ve onun zorunlu mali sorumluluk sigortacısına yöneltilir. Hak sahibi, doğrudan sigortacıdan talepte bulunabilir.

3) Değer Kaybı Talebi İçin Temel Şartlar (Özet)

• Trafik kazası ve kusur bulunması

• Araçta değer kaybına yol açan bir hasarın gerçekleşmiş olması

• Başvuru öncesi gerekli belgelerin tamamlanması ve sigortacıya yazılı başvuru

4) Teminat Dışında Kalan Haller (2025)

• Hasar sebebiyle trafikten çekme veya hurdaya çıkarılma işlemi görmüş araçlara ilişkin değer kaybı talepleri teminat dışıdır.
• Genel şartlarda yer alan diğer teminat dışı hâller (manevi tazminat, dolaylı zararlar vb.) ayrıca geçerlidir.

5) Başvuru Sırası ve 15 Günlük Süre

Önce sigortacıya yazılı başvuru yapılır ve belgeler eksiksiz sunulur. Sigortacı başvuruyu en geç 15 gün içinde yanıtlar. Cevap verilmez veya talep karşılanmazsa; dava açılabilir veya Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurulabilir.

6) Zamanaşımı (TBK m.72 ve Genel Şartlar)

• Öğrenme tarihinden itibaren 2 yıl; her hâlükârda kaza tarihinden itibaren 10 yıl.
• Fiil suç oluşturuyor ve daha uzun ceza zamanaşımı öngörülüyorsa, bu süre uygulanır.
• Zamanaşımının tazminat yükümlüsüne karşı kesilmesi, sigortacıya karşı da kesilmiş sayılır (ve tersi).

7) Değer Kaybı Nasıl Hesaplanır? Eksper Zorunluluğu

Değer kaybı, sigorta eksperi tarafından düzenlenecek ‘değer kaybı raporu’ ile hesaplanır. Hesaplamada rayiç değer katsayısı, kullanılmışlık düzeyi, hasar/onarım-boya katsayıları ve genel değerlendirme katsayısı gibi parametreler kullanılır.

8) Başvuru İçin Gerekli Belgeler (Ek-6 Özeti)

• Kaza tespit tutanağı, varsa ifade/görgü tespit tutanakları

• Mağdur araca ait ruhsat

• Varsa hasarlı araca ve kaza yerine ait fotoğraf/görüntüler

• Hak sahibinin IBAN bilgileri

• Değer kaybı talep beyanı ve varsa eksper raporu

9) Görevli ve Yetkili Mercii

Görevli mahkeme kural olarak Asliye Ticaret Mahkemesidir. Yetkili mahkemeler; sigortacının merkez/şubesinin veya acentesinin bulunduğu yer, kazanın meydana geldiği yer ya da zarar görenin ikametgâhı mahkemesidir. Alternatif olarak Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvuru mümkündür.

10) Pratik İpuçları

• Başvuru belgesini eksiksiz hazırlayın; 15 günlük sürenin başlaması için ‘geçerli başvuru’ şarttır.

• Onarım fatura/işçilik kalemlerini ve hasar fotoğraflarını saklayın; eksper raporuna veri teşkil eder.

• Araç kiralık/ticari ise (genel değerlendirme katsayısı) hesaplamada etkisi olabilir.