İstihkak Davası (İcra Takibinde)

Özet

İstihkak; haczedilen malın borçluya değil üçüncü kişiye ait olduğu veya borçlunun ancak sınırlı bir hakkı bulunduğu iddiasıdır. İcra takibinde hacze konu edilen taşınır/taşınmaz mal üzerinde hak iddia eden üçüncü kişi veya borçlu, kısa süreler içinde icra müdürlüğüne başvurur; uyuşmazlık çıkarsa icra mahkemesinde ‘istihkak davası’ görülür.

Hızlı Bakış

·        Kapsam: Haczedilen taşınırlar, araçlar ve bazı durumlarda taşınmazlar yönünden mülkiyet veya sınırlı aynî/kişisel hak iddiası.

·        Temel mantık: Mal borçlunun zilyetliğinde ise borçluya ait olduğu yönünde güçlü karine; üçüncü kişi aksini inandırıcı delillerle ispatlamalıdır.

·        Süreler: Haczi/tebliği öğrenince derhal başvuru gerekir; uygulamada çoğu durumda 7 günlük hak düşürücü süre kabul edilir.

·        Yargılama yeri: İcra mahkemesi. Kararlara karşı kanun yolları sınırlı ve hızlıdır.

·        Satışın durması: İcra mahkemesinden satışın ertelenmesi/durdurulması talep edilebilir; çoğu kez teminat istenir.

·        Sonuç: Dava kabul edilirse haciz kaldırılır; mal satılmışsa bedel üzerinde hakka hükmedilebilir.

Kimler İstihkak İleri Sürebilir?

·        Üçüncü kişi: Haczedilen malın kendisine ait olduğunu veya üzerinde üstün hakkı bulunduğunu iddia edenler.

·        Borçlu: Malın tamamen kendisine ait olmadığını (örn. eşya başkasına ait/ rehinli / emanet / kiralık) ileri sürebilir.

·        Eş ve aile bireyleri: Aynı ev/işyerinde bulunan mallarda karine borçlu lehine işler; bu nedenle belgeli ispat önemlidir.

Deliller (Ne İşe Yarar?)

·        Fatura/irsaliye/teknik servis kayıtları (seri numarası eşleştirmeli): Satın alma tarihi, bedel, marka-model ve seri no ispatı.

·        Banka dekontu/pos slipleri: Ödemeyi kimin yaptığına dair destekleyici delil.

·        Amortisman/defter-kayıtları, envanter listeleri (şirketler için): Malın işletmeye ait olduğunu gösterir.

·        Kiralama/emanet sözleşmeleri, teslim-tesellüm tutanakları: Zilyetliğin hukuki sebebi.

·        Araçlar için trafik tescil/rehin kaydı: Mülkiyet/teminat ilişkisinin resmi kaydı.

·        Ev eşyaları için garanti belgesi/online sipariş kayıtları: Seri numarası ile eşleştirme yapılması kuvvetli delildir.

·        Tanık anlatımları: Yazılı delillerle desteklendiğinde değer kazanır.

Adım Adım Yol Haritası

·        1) Haczi öğrenir öğrenmez dosya numarasını, haciz tutanağını ve mal listesini temin edin.

·        2) İstihkak iddiasını icra müdürlüğüne yazılı verin; dayandığınız delilleri ekleyin ve satışın durdurulmasını talep edin.

·        3) Alacaklı/borçlu itiraz ederse dosya icra mahkemesine gider; istihkak davası açılmış sayılır/süre verilir.

·        4) Mahkemede güçlü deliller sunun: Fatura + seri no, banka dekontu, sözleşmeler, tescil/rehin kayıtları vb.

·        5) Geçici koruma/satışın durması için teminat gerekebileceğini gözetin.

·        6) Kabul kararıyla haciz kalkar; mal satılmışsa bedel üzerinde hak tanınır.

Özel Durumlar

·        Aynı konutta bulunan ev eşyaları: Genellikle borçluya ait sayılır; üçüncü kişinin kurtarması için belgeli ve somut ispat gerekir.

·        İşyeri/mağaza stokları: Eşyaların borçlu işletmeye ait olduğu karinesi güçlüdür; istisna ancak kayıt ve belgelerle.

·        Araçlar: Kayıt malikliği esas alınır; finansal kiralama/rehin/teminat ilişkileri ayrıca değerlendirilir.

·        Satış sonrası: Mal satıldıysa ve dava sonra kazanılırsa, satış bedeli üzerinde hak tanınır; iade/bedel aktarımı gündeme gelir.

Sık Yapılan Hatalar

·        Süreyi kaçırmak (özellikle 7 gün): Hak düşürücü nitelikte olabilir.

·        Sadece tanık beyanına dayanmak: Yazılı/teknik delillerle destekleyin.

·        Seri numarası eşleştirmemek: Fatura ile mahcuz mal eşleştirilmezse delil zayıflar.

·        Teslim/emanet sözleşmesi sunmamak: Zilyetlik sebebi açıklanamazsa iddia zayıflar.

·        Satışa itiraz/erteletme talebini yapmamak: Dava sürerken mal satılabilir; telafisi güç zararlar doğar.

SSS – Sık Sorulanlar

1) Fatura tek başına yeterli mi?

Değil; özellikle ev/işyeri karinesinde faturanın mal ile seri numarası bazında eşleştirilmesi ve ödeme kayıtlarıyla desteklenmesi gerekir.

2) Eşim adına alınan eşyaları nasıl kurtarırım?

Evlilik birliği içindeki ev eşyaları borçluya ait sayılabilir. Garanti belgesi, online sipariş kaydı ve ödeme dekontu gibi belgeli ispat şarttır.

3) Araçta istihkak nasıl olur?

Kayıt malikliği önemlidir. Finansal kiralama/teminat/rehin gibi kayıtlar ve sözleşmeler ibraz edilmelidir.

4) Mal satıldı; artık geç mi?

Hayır. Dava kabul edilirse satış bedeli üzerinde hak tanınabilir; bedelin iadesi/aktarımı sağlanır.

5) Satışı nasıl durdurabilirim?

İcra mahkemesinden satışın durdurulmasını talep edin; mahkeme çoğu zaman uygun bir teminat karşılığında tedbir koyar.

Uyarı/Not

Bu metin genel bilgi amaçlıdır. Somut dosyada süreler, ispat yükü ve tedbir koşulları farklı sonuç doğurabilir. İşlem öncesi güncel mevzuat ve içtihat kontrolü ile uzman desteği alınız.